Analizu lokalnih politika u *.PDF formatu možete preuzeti u ceini na sledećem linku

Preuzmite dokument: Analiza politike Opštine Paraćin u odnosu na zaštićeno područje III kategorije “Spomenik prirode vrelo Grze”

 

Na ovoj strani sažeto prenosimo zaključke – nalaze i preporuke analize.

 

5. Zaključak i predlozi

5.1. Značajni nalazi analize

Analizom dostupnih informacija ustanovili smo sledeće:

1. Sve važne odluke predviđene propisima donete su od strane nadležnih organa. Nedostajuća Studija zaštite koja nije pribavljena kroz projekat pominje se na internet strani Zavoda za zaštitu prirode Srbije, gde je u okviru dokumentacije postavljena naslovna strana Studije iz 2012. godine, pa zaključujemo da je i ovaj dokument izrađen i postoji.

2. Sredstva planirana Planom upravljanja od 2014. do 2023. godine u delu investicija i opreme su značajno premašena (investirano je više nego što je planirano), realizovana je planirana dokumentacija, nema dokaza da je realizovan plan marketinške kampanje (ne postoji internet strana, nije poznato da li su štampani flajeri i brošure), nisu izdvojena sredstva za čuvarsku službu.

3. Način praćenja utroška i planiranja sredstava za aktivnosti na zaštićenom području kroz Godišnje programe u pravljanja i izveštaje nije adekvatan, ovi dokumenti ne sadrže jasan finansijski plan, količine, te nije moguće pratiti šta je zapravo planirano a šta je sprovedeno.

4. Terenskim istraživanjem ustanovljeno je da je zaštićeno područje u lošem stanju, sa oštećenim inventarom i na udaru ljudskih aktivnosti usled velikog broja posetilaca (bacanje smeća, loženje vatre), oštećenja javnog inventara koji se ne popravlja blagovremeno, nepostojanja čuvarske službe i neefikasnog sistema odnošenja smeća.

5. Nepostojanje čuvarske službe koja bi zaštitila javni inventar i obezbedila poštovanje reda ključni je nedostatak. Da je čuvarska služba postojala svakako bi bile potrebne manje investicije u svrhu popravljanja uništenog javnog inventara i održavanja prostora.

6. Upravljač se u sopstvenim godišnjim izveštajim žali na nedostatak kapaciteta, jer zbog zabrane zapošljavanja ne može da zaposli dovoljan broj radnika, a činjenica je da Turistička organizacija Paraćin s obzirom na brojne druge aktivnosti nije u mogućnosti da sa postojećim brojem zaposlenih adekvatnu pažnju posveti zaštićenom području.

7. Potrebno je izdvojiti sredstva kako bi se javni inventar obnovio, posebno kad je reč o elemntima koji su potencijalno opasni za posetioce (klupe, nadstrešnice, mostovi).

8. Nije potrebna hitna izmena postojeće planske dokumentacije, ali bi bilo od koristi da se u narednom periodu vrelo Grze šire obuhvati (celo zaštićeno područje) novim PGR turističkih naselja Grza i Sisevac ili na drugi način pokrije planskom dokumentacijom.

5.2. Preporuke

Na osnovu nalaza dajemo sledeće preporuke:

1. Promeniti upravljača zaštićenog područja

Zbog neadekvatnog kapaciteta i širokog spektra aktivnosti, uz relativno skroman budžet, potrebno je promeniti upravljača zaštićenog područja i umesto Turističke organizacije odrediti JKP Crnica za upravljača.

JKP Crnica obavlja kao redovne aktivnosti održavanje javnih površina (čišćenje, košenje), odvoženje smeća, a takođe i investicione aktivnosti, tj. već poseduje stručne radnike za širok spektar aktivnosti potrebnih za održavanje zaštićenog područja (planiranje investicija, izvođenje radova, izrada projektne dokumentacije, čićenje javnih površina, odvoženje smeća, košenje trave).

JKP Crnica takođe ima daleko veći broj zaposlenih (samo preko agencija za lizing radne snage mesečno se angažuje preko 100 zaposlenih), a takođe i znatno veći budžet pa je u prilici da efikasnije upravlja zaštićenim područjem.

Marketinške aktivnosti vezane za zaštićeno područje Turistička organizacija može obavljati kao deo svojih redovnih aktivnosti, što bi trebalo i inače da čini.

2. Izdvojiti sredstva za obnovu javnog inventara

Budžetom za 2023. kako se čini već su izdvojena sredstva u ove svrhe, ali kompletna obnova zahtevala bi detaljno sagledavanje i planiranje poslova. Da li je to i učenjeno od strane upravljača nije nam u ovom trenutku poznato.

3. Formirati čuvarsku službu

Formiranje čuvarske službe neophodno je da bi se sačuvalo zaštićeno područje u uslovima velikog pritiska turista/izletnika. Pored investicija u obnovu inventara ovo je najvažniji korak i bilo bi dobro da se izmenom lokalnih propisa upravljač obaveže da u određenom roku sprovede formiranje čuvarske službe.

Trošak postojanja službe dugoročno se umanjuje manjim troškovima održavanja i investiranja u obnovu opreme.

Osim opravdanja kroz troškove, za formiranje čuvarske službe postoji i suštinsko opravdanje – zaštićeno područje nije zaštićeno ako ga niko ne čuva i ako se od bisera prirode tokom letnje navale izletnika pretvara u deponiju otpada i javno ruglo kako je to navedeno u članku „Energetskog portala“ na linku https://energetskiportal.rs/srpski-nemar-prema-prirodi-oslikan-na-primeru-vrela-grze/

Ovaj članak je dovoljna opomena da se razume da je bez čuvarske službe, koja zaista košta, svako ostalo investiranje zapravo uzaludno jer je šteta koju proizvodi nepostojanje čuvarske službe daleko veća od svake koristi bilo kakvog drugog investiranja u zaštićeno područje.

4, Do kraja 2023. godine doneti novi desetogodišnji Plan upravljanja za period od 2023. do 2033. godine u skladu sa zakonom

Kako je dosadašnji Plan upravljanja na isteku svog roka, neopohodno je hitno pokrenuti proceduru za izradu novog Plana upravljanja za naredni desetogodišnji period, kako je to zakonom propisano, uključujući i proceduru javnog uvida koju zakon nalaže.

5. Propisati način izveštavanja i planiranja

Neophodno je propisati formu godišnjeg programa upravlanjem zaštićenim područjem i izveštaja o izvršenju godišnjeg programa upravljanja kako bi se obezbedila transparentnost i preciznost u planiranju i obaveštavanju javnosti o sprovođenju planiranog.

Ovi dokumenti treba da imaju formu finansijskog plana, kao i kvantitativni deo kojim se tačno precizira obim sprovedenih aktivnosti.

 

Ova strana izrađena je kroz projekat “Štitimo li vrelo Grze?”