“Prostorni plan jedne opštine ili grada predstavlja osnovni i najvažniji planski dokument svake jedinice lokalne samouprave, jer se njime postavljaju osnove za izradu svih ostalih planova „nižeg reda“, tj. planova kojima se detaljno obrađuju manji područja na teritoriji opštine ili grada.”
Prostorni plan Opštine Paraćin usvojen je 2006. godine, a zatim menjan 2011. godine. Osnovni elementi plana dostupni su građanima na zvaničnoj opštinskoj interenet strani www.paracin.rs (https://www.paracin.rs/index.php/planska-i-strateska-dokumenta ).
Javnosti je dostupan tekstualni deo plana u kome se detaljno obrađuju različite teme kao što su izgradnja infrastrukture, saobraćaj, namena prostora itd., a tekst prate i grafički prilozi („referalne karte“), od kojih su neke takođe javno objavljene.
Temom zaštite prirode Prostorni plan se bavi najpre u poglavlju„Zaštita prirode i prirodna dobra“, na stranama 16. do 18. u okviru razdela I 1.2. Analiza postojećeg stanja opisuje se veći broj lokacija koje je potrebno zašititi zbog svoje posebne vrednosti u pogledu zaštite prirode.
Zatim se ova tema ponovo obrađuje na stranama 31-36 u poglavlju II 2. ZAŠTITA, UREĐENJE, KORIŠĆENJE I RAZVOJ PRIRODNIH SISTEMA I RESURSA, II 2.1. Prirodne vrednosti i mogućnosti zaštite i uređenja razdeo 2.1.1. Tipovi predela, predeone makrojedinice, ekosistemi i biodiverzitet.
Zaštita prirode se obrađuje i na stranama 93-103 u okviru poglavlja II 7. PROPOZICIJE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE, PREDELA, PRIRODNIH I KULTURNIH DOBARA
Na kraju na stranama 163-164 u okviru razdela III 4.2.7.Prioriteti u zaštiti životne sredine govori se o Planskim rešenjima ostvarivim do 2014. godine u okviru kojih se kaže:
„10. Predviđa se povećanje površina pod zaštitom prirodnih dobara na osnovu postojeće planske dokumentacije i novih istraživanja koja će se preduzeti.“
Tekstualni deo prati javno objavljena Referalna karta broj 3 Prostornog plana Opštine Paraćin – „Turizam i zaštita prostora“ koja eksplicitno prikazuje 20 područja koja se “predlažu za zaštitu kao prirodna dobra”.
Navedena karta određuje granice prostora planiranih za zaštitu i nazive ovih područja koja se “predlažu za zaštitu kao prirodna dobra”.
To su:
- Vidovački ključ
- Staro Moravište – Korman
- park šuma Glavica
- Lokalitet iznad Bošnjana
- lokalitet Pod gornjim poljem
- planina Baba
- slivno popdručje Velike i Male Čestobrodice i deo klisuraste doline Grze
- klisura Suvare
- lokalitet Suvača
- gornji tok Crnice (uža zona zaštite akumulacije Zabrega)
- park šuma Vavilo
- vrelo Crnice
- lokalitet Pešterac/Šuplja stena
- lokalitet Troglan bara
- lokalitet pod Magaričkim vrhom
- vrelo Grze sa okolinom
- lokalitet Parlog
- izvorišna čelenka Mijovačkog potoka
- lokalitet između M. Brezovice i Poloma
- kompleks jezera Buljanka
Udruženje građana“Pridruži se” realizuje detaljnije istraživanje uticaja ljudi na 6 područja planiranih za zaštitu po Prostornom planu u sklopu projekta “Mreža građana za zaštitu prirode” u okviru EKO-SISTEM programa podrške, a kroz zaseban projekat “Štitimo li prirodu” obavljamo i analizu trenutnog stanja svih 20 lokacija navedenih u prostornom planu, uz još dve nove lokacije koje su predložene za zaštitu, u cilju utvrđivanja stanja u pogledu današnje vrednosti ovih lokacija za zaštitu prirodu.
Navedenih 6 područja izabrano je zbog toga što smo realizacijom ranijih projekata (BOŠ/Zeleni inkubator) ustanovili da se na ovim lokacijama odvijaju intenzivne ljudske aktivnosti koje utiču na prirodu.
Reč je o lokacijama:
-
Vidovački ključ
-
Staro Moravište – Korman
-
planina Baba
-
vrelo Crnice
-
vrelo Grze sa okolinom
-
kompleks jezera Buljanka
Kako bismo ustanovili obim i posledice uticaja ljudskih aktivnosti sproveli smo terenska istraživanja i istraživanja propisa koji se odnose na aktivnosti vezane za navedena područja.
U narednim objavama analiziraćemo šta je to što je bilo planirano Prostornim planom i upoređvati planove sa današnjim stanjem na terenu u šest planiranih područja koje obrađujemo projektom „Mreža građana za zaštitu prirode“.
Ova internet strana je razvijena u okviru projekta „Mreža građana za zaštitu prirode“, kao deo aktivnosti programa EKO-SISTEM koјi realizuјu Mladi istraživači Srbiјe, a podržava Švedska.
