Na naše zahteve za pristup informacijama na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja dobili smo odgovore od svih lokalnih samouprava kojima smo se obratili, odnosno odgovore su dostavili:
1. Gradska uprava Grada Leskovca
2. Gradska uprava Grada Novog Pazara
3. Opštinska uprava Opštine Pećinci
4. Gradska uprava Grada Sombora
Metodom slučajnog uzorka pregledane su i internet strane sledećih gradova i opština:
1. Grad Niš
2. Opština Babušnica
3. Opština Vrbas
4. Opština Inđija
Kako je ranije navedeno svim lokalnim samoupravama zatraženo je sledeće:
-
1. Odluka, zaključak ili drugi pravni osnov kojim je uspostavljen Lokalni registar zagađivača
2. Svi lokalni propisi, pravilnici, odluke, zaključke kojima je uređen rad Lokalnog registra zagađivača, odnosno sva dokumenta koja se odnose na uspostavljanje lokalnog registra zagađivača i na osnovu kojih se realizuje rad lokalnog registra zagađivača
3. Svi obrasci koji su propisani dokumentima pod 2. kojima je uređen rad Lokalnog registra zagađivača, a koji se koriste u radu lokalnog registra zagađivača.
Dobili smo sledeće odgovore:
7.1. Gradska uprava Grada Leskovca
Gradska uprava Grada Leskovca odgovarajući na pitanja 1 i 3 navela je da je uspostavljanje i uređenje Lokalnog registra izvršeno na osnovu republičkih propisa, odnosno na osnovu Zakona o zaštiti životne sredine i Pravilnika o metodologiji za izradu Nacionalnog i Lokalnog registra izvora zagađivanja kao i metodologiji za vrste, načine i rokove prikupljanja podataka, odnosno da nisu donšeni posebni lokalni propisi zaključci i odluke, već su direktno primenjeni postojeći propisi.
Kad je reč o odgovoru na pitanje broj 2. navedeno je da se nadležnost za vođenje registra reguliše Odlukom o gradskoj upravi grada Leskovca („Sl. glasnik grada Leskovca“ br. 2/2017, 29/2017, 31/2021 i 5/2023).
Informacije o Lokalnom registru izvora zagađivanja grada Leskovca nalaze se na adresi: https://novi.gradleskovac.org/lokalni-registar-zagadjivanja/
Na navedenoj adresi nalaze se spiskovi registrovanih stacionarnih izvora zagađenja sa rezultatima merenja zagađujućih materija na teritoriji Grada Leskovca, za period 2021 – 2024. godine, zatim spiskovi obveznika koji su dostavili podatke o izvorima zagađivanja u periodu od 2019 – 2023. godine, kao i obrasci i druge informacije potrebne za dostavljanje podataka za obaveznika.
Spiskovi registrovanih stacionarnih izvora zagađenja sa rezultatima merenja zagađujućih materija sadrže informaciju o obvezniku dostavljanja podataka, lokaciji, vrsti goriva i emiteru – uređaju koji proizvodi zagađujuće materije, vrsti zagađujuće materije, rezultatima merenja, prekoračenjima i informaciju o tome da li je obveznik usklađen sa propisima.
U Spisku za jul-decembar 2024. godine nalaze se 92 pravna lica.
7.2. Gradska uprava Novog Pazara
U odgovoru Gradske uprave Grada Novog Pazara na prvo pitanje navodi se da se pravni osnov za uspostavljanje Lokalnog registra izvora zagađivanja nalazi u čl. 75. st. 3. Zakona o zaštiti životne sredine („Sl. glasnik RS“, br. 135/04, 36/09, 72/09, 43/11, 14/16, 76/18, 95/18) kojim je propisano da Lokalni registar izvora zagađivanja životne sredine vodi nadležni organ jedinice lokalne samouprave, tako da Gradska uprava za izvorne i poverene poslove Grada Novog Pazara nije donela bilo kakav drugi podzakonski akt kojim bi bliže utvrđivala pravni osnov za uspostavljanje istog.
Dalje se u odgovoru na drugo pitanje kaže da je članom. 75. st. 4. Zakona o zaštiti životne sredine propisano da Ministar po pribavljenom mišljenju ministra nadležnog za poslove vodoprivrede, rudarstva i energetike propisuje metodologiju za izradu Lokalnog registra izvora zagađivanja, kao i metodologiju za vrste, načine i rokove prikupljanja podataka, te iz tog razloga Gradska uprava grada Novog Pazara nije bila nadležna da donosi druge akte nižeg ranga kojim bi to pitanje bilo na drugačiji način uređeno.
Takođe se i u odgovoru na treće pitanje navodi da je Pravilnikom o metodologiji za izradu nacionalnog i lokalnog registra izvora zagađivanja, kao i metodologiji za vrste, načine i rokove prikupljanja podataka („Sl. glasnik RS“, br. 91/10, 10/13, 98/16, 72/23 i 53/24 propisana metodologija, sadržina, vrste podataka koji se prikupljaju, spisak delatnosti i minimalne granične vrednosti za izveštavanje, način merenja i proračuni, način i rokovi dostavljanja izveštaja i propisani su obrasci na kojima se dostavljaju podaci i čine sastavni deo navedenog Pravilnika, te stim u vezi Gradska uprava Grada Novog Pazara nije imala osnov za donošenje drugih akata kojim bi se ova stvar drugačije uredila.
Iz odgovora je jasno da ni u slučaju Grada Novog Pazara, nisu donošene posebne lokalne odluke već su direktno primenjeni važeći propisi, dok je kao nadležni organ lokalne samouprave odeđena Gradska uprava, odnosno odgovarajuće odeljenje čije je zaduženje i briga o zaštiti životne sredine.
Informacije o lokalnom registru izvora zagađivanja Grada Novog Pazara mogu se pronaći na adresi: https://www.novipazar.rs/cir/zastita-zivotne-sredine/3282-lokalni-registar-izvora-zagadivanja
Na ovoj internet strani nalaze se opšta uputstva za obveznike, obrasci, kao i spisak 11 preduzeća u okviru tabele „Lokalni registar izvora zagađivanja“.
Za svako od preduzeća iz navedene tabele moguće je preuzeti popunjene obrasce u kojima se nalaze podaci o izvoru zagađenja, zagađujućim materijama, samom obvezniku a u skladu sa Pravilnikom koji reguliše ovu oblast.
7.3. Opštinska uprava Opštine Pećinci
Opštinska uprava Opštine Pećinci dostavila je odgovor u kome je samo navedeno da je sva tražena dokumentacija javno objavljena na zvaničnoj internet prezentaciji opštine Pećinci na adresi:
Na ovoj adresi mogu se naći obrasci i uputstvo o dostavljanju podataka kao i obrasci propisani Zakonom i Pravilnikom iz čega se može zaključiti da je i u opštini Pećinci direktno primenjen član 75. Zakona o zašiti životne sredine, odnosno da nisu donošene posebne lokalne odluke ili zaključci lokalnih organa kao što su skupština opštine ili opštinsko veće.
Drugih podataka na ovoj internet strani nema, što verovatno znači da javnosti nisu direktno dostupni podaci iz registra, ukoliko se on ažurno zaista i vodi. Na naše dodatno pitanje upućeno elektronskom poštom u cilju dostavljanja uputstva gde pronaći podatke o zagađivačima dobili smo odgovor da se Lokalni registar izvora zagađivanja vodi u skladu sa propisima, da ga vodi lokalna inspekcija za zaštitu životne sredine, koja za svoj rad odgovara nadležnima u Opštinskoj upravi, Ministarstvu za zaštitu životne sredine Republike Srbije, Agenciji za zaštiu životne sredien, a da „poverljivi podaci pravnih lica i njihovog poslovanja nisu dostupni javnosti bez odobrenja nadležnih i gore navedenih organa.”
7.4. Gradska uprava Grada Sombora
Gradska uprava Grada Sombora u svom odgovoru navela je da nije donosila Odluku, Zaključak ili drugi dokument kojim se utvrđuje pravni osnov za uspostavljanje Lokalnog registra izvora zagađivanja.
Na internet strani je navedeno sledeće:
“Članom 75. Zakona o zaštiti životne sredine („Sl. glasnik RS” br. 35/2004, 36/2009,
36/2009 – dr. zakon, 72/2009 – dr. zakon, 43/2011 – odluka US, 14/2016, 76/2018, 95/2018 – dr. zakon
i 95/2018 – dr. zakon), je propisano da Lokalni registar izvora zagađivanja životne sredine vodi
nadležni organ jedinice lokalne samouprave.
Na osnovu člana 75. stav 4. Zakona o zaštiti životne sredine, Ministar je doneo
Pravilnik o metodologiji za izradu nacionalnog i lokalnog registra izvora zagađivanja, kao i
metodologiji za vrste, načine i rokove prikupljanja podataka („Sl. glasnik RS“, br. 91/2010,
10/2013, 98/2016, 72/2023 i 53/2024.).
Podaci za registar se dostavljaju na obrascima koji su propisani Pravilnikom i to:
1) Obrazac br. 1. – Opšti podaci o izvoru zagađivanja;
2) Obrazac br. 2. – Emisije u vazduh;
3) Obrazac br. 3. – Emisije u vode;
4) Obrazac br. 4. – Emisije u zemljište;
5) Obrazac br. 5. – Upravljanje otpadom.
S obzirom da je Zakonom o zaštiti životne sredine kao i Pravilnikom o metodologiji za
izradu nacionalnog i lokalnog registra izvora zagađivanja, kao i metodologiji za vrste, načine i
rokove prikupljanja podataka regulisan Lokalni registar izvora zagađivanja, Grad Sombor kao
jedinica lokalne samouprave nije imao potrebu za donošenjem sopstvenih akata.”
Adresa internet strane:
https://www.sombor.rs/gradska-uprava/zivotna-sredina/lokalni-registar-izvora-zagadjivaca/
Na ovoj internet strani nalaze se standardni obrasci namenjeni obveznicima, kao i podaci Lokalnog registra izvora zagađivanja za period od 2017 – 2022. godine. Navedeni podaci zapravo su spiskovi obveznika koji su dostavili podake o izvorima zagađivanja u određenoj godini, bez drugih detalja.
Spiskovi za 2017. i 2018. godinu nisu dostupni (ne postoji dokument na internet strani), u 2019. i 2020. godini podatke je dostavio 21 obveznik, 2021. godine to je učinilo 18 obveznika, a a na kraju 2022. godine 10 obveznika.
Metodom slučajnog izbora pregledali smo još četiri internet strane lokalnih samouprava na kojima se nalaze podaci Lokalnog registra izvora zagađivanja:
1. Grad Niš – na adresi http://www.lriz.ni.rs:8088/
Na ovoj adresi nalaze se opšti podaci namenjeni obveznicima koji se odnose na dostavljanje podataka za potrebe ažuriranja Lokalnog registra izvora zagađivanja, a takođe i podaci razvrstani po obrascima koji su popunjeni i postavljeni tako da se mogu pretraživati po vrsti obrasca i unutar toga po obveznicima. U sekciji „Obrazac 1.1 – opšti podaci o izvoru zagađivanja“ pronašli smo 51 obveznika.
Pretragom „Obrasca 2 – Emisije u vazduh“ utvrdili smo da je za neke obveznike (kotlarnica jednog preduzeća) merenje emisije izvršeno u I i II polovini 2020. godine.
2. Opština Babušnica – na adresi https://www.babusnica.rs/index.php/zastita-zivotne-sredine/lokalni-registar-izvora-zagadjivaca
Na ovoj adresi nalaze se opšti podaci namenjeni obveznicima koji se odnose na dostavljanje podataka za potrebe ažuriranja Lokalnog registra izvora zagađivanja, a u okviru tabele podataka o obveznicima navedeno je jedno preduzeće (Tigar Tyres“ DOO), za koje se mogu preuzeti popunjeni obrasci koji su datirani na 2022. godinu.
3. Opština Vrbas – na adresi https://urbanizam.vrbas.net/zastita-zivotne-sredine/lriz
Na ovoj adresi nalaze se opšti podaci namenjeni obveznicima koji se odnose na dostavljanje podataka za potrebe ažuriranja Lokalnog registra izvora zagađivanja, a takođe je moguće preuzeti i „Godišnji izveštaj“, tekstualni dokument u kome se nalazi spisak 10 obveznika – „firmi koje su poslale podatke za 2022. godinu“.
4. Opština Inđija – na adresi https://www.indjija.rs/Page.aspx?id=102
Na ovoj adresi nalaze se opšti podaci namenjeni obveznicima koji se odnose na dostavljanje podataka za potrebe ažuriranja Lokalnog registra izvora zagađivanja, a osim toga i podaci Lokalnog registra izvora zagađivanja u kojima je za 2023. godinu registrovano 23 obveznika, u 2022. godin 22, u 2021. godini 24, u 2020. godini 18.
Na ovoj adresi nalazi se i Lokalni registar izvora zagađivanja sa izveštajem za 2011. godinu u obliku *.pdf publikacije na 249 strana, a takođe i link na interaktivnu mapu koja je u ovom trenutku pokazuje zonu koja obuhvata naselje Inđija i obližnju industrijsku zonu, bez drugih podataka.
