Na društvenim mrežama, a povremeno i u medijima govori se o problemu zagađenja životne sredine na teritoriji opštine Paraćin. Najčešće teme su zagađenje vazduha u Popovcu, gde je prema podacima Nacionalne ekološke asocijacije (NEA), tokom 2022. godine bilo 145 dana sa prekoračenjem dozvoljenih koncentracija PM10 čestica u vazduhu, što je ovo naselje u 2022. godini svrstalo na drugo mesto u Srbiji po broju dana u kojima su prekoračene dozvoljene vrednosti. Zatim je tokom 2023. godine Popovac imao 141 dan sa prekoračenjem dozvoljenih koncentracija PM10 čestica u vazduhu, što je prema podacima ove organizacije bio najgori rezultat u Srbiji u 2023.
Ovi podaci ne znače da je u drugim delovima opštine stanje zagađenja vazduha značajno bolje. Naime merna stanica državnog sistema kojim upravlja Agencija za zaštitu životne sredine koja se nalazi u Paraćinu – nema senzore za merenje koncentracije PM čestica. Pritužbe građana beležene su proteklih godina i u gradskoj zoni, govorilo se o prašini koja nastaje u postrojenjima za proizvodnju asfalta i pogonima za obradu drveta smeštenim blizu stambenih objekata. Prašina je bila i tema diskusije na mrežama i kad je reč o prašini iz kamenoloma koja nastaje mlevenjem kamena za upotrebu u građevinskoj industirji u seoskim područjima.
Iako je prašina najvidljiviji uzročnik zagađenja, često su kao problem navođeni i drugi štetni uticaji, pa se tako govorilo i o neprijatnim mirisima spaljene organske materije koji se često mogu osetiti u severnim delovima grada gde u neposrednoj blizini ima više mogućih izvora – postrojenja za obradu mesa, mesnih prerađevina i životinjskog otpada.
Kad je reč o zagađenju voda, neizbežna tema je ispuštanje kanalizacionih voda u vodotokove, uključujući i tok reke Crnice kroz grad, ali i više puta fotografisana pojava „bele reke“ nizvodno od Popovca, pojave čiji je uzrok najverovatnije drugačije prirode. Velika Morava zatrpana je svim vrstama otpada, a služi i kao deponija otpadaka iz proizvodnje betona, asfalta i to ne samo za područje opštine Paraćin.
Zagađenje zemljišta načešće se povezivalo sa divljim deponijama, koje ne obuhvataju samo komunalni, već i industrijski otpad, pa i otpad iz pogona za proizvodnju mesa i mesnih prerađevina. Gradska neuslovna deponija „Buljanka“ već godinama funkcioniše mimo standarda, a požari koji se povremeno pojavljuju predstavljaju dodatni izvor zagađenja, dim koji nastaje na ovaj način zagađuje vazduh, zemljište i obližnje jezero koje je već dramatično ugroženo ceđenjem voda koje se slivaju sa gomila smeća.
Jasno je – problem zagađenja životne sredine u Paraćinu postoji i eskalira. Ali – da li građani Paraćina znaju koji su glavni uzročnici, glavni izvori zagađivanja životne sredine? Da li je poznato koji to procesi proizvodnje ili drugi faktori najviše utiču ili u slučaju kvara u funkcionisanju mogu uticati na zagađenje životne sredine? Postoji li način da se do ovih informacija dođe i da li su nam na raspolaganju mere kojima možemo popraviti stanje?
Odgovorima na ova pitanja bavi se projekat „Transparentno za životnu sredinu“, kroz koji ćemo u narednim objavama predložiti rešenja za koja smatramo da mogu pozitivno uticati na stanje zaštite životne sredine u našoj opštini, a utemeljena su u važećim propisima.
